Zoetelief Tromp heeft naast zijn vele schilderijen ook een glas-in-loodraam ontworpen, dat sinds 1947 zonder zijn naam in de Oude Kerk te Katwijk is te bewonderen. Dat raam voorstellende “De Klijnhaalder” is nu uit de anonimiteit gehaald. Rechts onder in het raam is vermeld dat Zoetelief Tromp de ontwerper is en hoe dat raam daar is gekomen.

De Klijnhaalder

De spannende titel De Klijnhaalder vraagt om uitleg: het is de man die op een paard bij hoogwater door de branding naar het thuiskomende schip gaat, om daar een lijn op te halen die hij naar het strand bracht en verbonden werd met het op het strand liggende anker (de klijn). Ook haalde hij de schipper van het schip, die kon dan als eerste aan de reder over de vangst vertellen en zondig bijzonderheden over de tocht en de bemanning. Op de afbeelding staat de Klijnhaalder tussen de gevangen vis op de schuit, met de lijn in zijn hand.  En omdat het raam in de noord gevel zo hoog zit is die tekst op ooghoogte met speciaal ontworpen letter (de letter Zoetelief) herhaald:

Het raam in de kerk                        Het ontwerp

(ca 250 x 150 cm)                       (ca 50 x 30 cm)

“De Klijnhaalder. Dit raam werd gemaakt in 1947 naar een ontwerp van de schilder Jan Zoetelief Tromp. Hij leefde van 1872 tot 1947. Zijn ontwerp is van vóór 1929, in dat jaar verhuisde hij van Katwijk naar Frankrijk”.

Bij zijn verhuizing met zijn gezin naar Frankrijk met al zijn schildersspullen en schetsboeken, heeft hij het ontwerp voor de Oude kerk achter gelaten bij familie Hettinga Tromp, zijn Katwijkse buren.

Toen in 1946/1947 de Oude Kerk van de oorlogsschade werd hersteld kwam een familielid Hettinga Tromp met het ontwerp bij het kerkbestuur en is als eerbetoon aan Zoetelief Tromp tot uitvoering besloten. Het ontwerp op glas is onlangs uit een erfenis aan het Katwijks Museum geschonken.

Uit de archieven van de kerk is gebleken dat glazenier Huib du Ru (1902 – 1980) opdracht kreeg dat ontwerp uit te voeren. Het uiteindelijke raam is donkerder uitgevallen dan het ontwerp, mogelijk heeft Du Ru rekening gehouden dat het raam in de zuidgevel bij helder weer veel zonlicht krijgt. Het werd op 8 september 1947 geplaatst. Jan Zoetelief Tromp woonde toen al 18 jaar in Frankrijk, waar hij 20 dagen later op 28 september overleed. Of hij op de hoogte was dat zijn ontwerp uit de twintigerjaren op dat moment werd gerealiseerd is niet bekend. Wel is inmiddels duidelijk dat hij het ontwerp rond 1923 heeft gemaakt. In die tijd kocht de Hervormde gemeente de kerk weer terug van Rederij Katwijk en werd weer opgeknapt met o.a. het gebrandschilderde raam ‘De Visloopster’ ontworpen door de schilder Bernard Blommers (1845-1914), de schoonvader van Zoetelief Tromp. Met in het raam de volgende tekst:

“Geschenk van de familie Blommers aan deze kerk in 1923. Oorspronkelijk trapraam in de villa “Johanna” van de schilder B.J. Blommers te Scheveningen, gemaakt in 1899 naar diens ontwerp en Teekening”.

Die tekst is ook op een bordje op ooghoogte in 2019 geplaatst. Hieronder de twee tekstbordjes met de letter Zoetelief aan de muren onder de betreffende ramen .

In de kerk hangt ook sinds 2019 in de doopkamer een fraai ingelijste kopie van het grote schilderij ‘De Schelpenvissers’ (118 x 206 cm) van Zoetelief Tromp. Het origineel, eigendom van de Gereformeerde kerk hangt, i.v.m. een beter klimaat in het museum. Twee mooie verbindingen tussen museum en kerk.

De letter Zoetelief

De speciale letter is ontworpen door de letterontwerper Albert-Jan Pool (1960), hij doopte de letter Zoetelief. Hij is een vooraanstaand letterontwerper die in Duitsland werkt. Hij vertrok na zijn studie aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag, onder andere bij de graficus en letterontwerper Gerrit Noordzij, naar Hamburg waar hij een eigen studio ‘Dutch Design’ heeft en letterontwerpen doceert aan de Muthesius Academie in Kiel. In 2004 begon hij een onderzoek over de geschiedenis van de geconstrueerde schreefloze lettertypen en is daarna uitgegroeid tot een bekende auteur en spreker over dit onderwerp. Ook is hij voorzitter van de commissie voor lettertypen aan het DIN, het Duitse instituut voor normalisatie, in Berlijn. Hij beschouwt het ontwerpen van letters als een vorm van toegepaste kunst naast architectuur en industrieel design. Bij de vormkeuze is de handgeschilderde letter in het raam van Blommers, mede bepalend geweest: ‘Dat was een letter die omstreeks 1920 werd gebruikt’, aldus Albert-Jan Pool.

Het project is verzorgd door de Stichting Jan Zoetelief Tromp en gesponsord door Fonds 1818 en het Prins Bernhardcultuur Fonds.